Science-fiction

Fantastyka naukowa – gatunek literacki lub filmowy o fabule osnutej na przewidywanych osiągnięciach nauki i techniki oraz ukazującej ich wpływ na życie jednostki lub społeczeństwa. Razem z fantasy i horrorem, fantastyka naukowa zaliczana jest do fantastyki.

Informacje ogólne

Fantastyka naukowa najczęściej opisuje wydarzenia umiejscowione w przyszłości wobec czasów autora (lecz niekoniecznie!) i opiera się na hipotetycznym rozwoju nauki i techniki. Utwór fantastycznonaukowy zawiera zwykle takie cechy jak: specyficzny typ czasoprzestrzeni, neologizmy związane z rozwojem techniki, kontakt z obcą cywilizacją, podróż w czasie, cudowne lub tragiczne skutki wynalazków technicznych i odkryć naukowych. Najważniejsza jest hipotetyczna zgodność wydarzeń ze współczesnym stanem wiedzy o nauce i technice. Najbardziej charakterystyczne motywy utworów fikcji naukowej to umiejscowienie akcji w innych galaktykach, zamknięcie jej na pokładzie statku kosmicznego, wędrówka w czasie, kontakt z obcą cywilizacją. Akcja utworów fikcji naukowej może się jednak również odbywać w całości na naszej planecie w nieznacznie tylko zmodyfikowanych przewidywaniach realiów bliskiej nam przyszłości, czy też w czasie równoległym do naszej rzeczywistości. Bywa także, że spora część akcji toczy się w... przeszłości.

Definicja

Arthur C. Clarke we wstępie do swoich dzieł zebranych, napisanych w czerwcu 2000 roku, zadając pytanie Czym właściwie jest fantastyka naukowa?, odpowiada: próby zdefiniowania fikcji naukowej będą kontynuowane tak długo, jak długo ludzie będą pisać prace doktorskie. Zgadza się jednak z definicją jednego z doktorantów, Damona Knighta – fantastyka naukowa to to, na co wskazując, mówię: To jest fantastyka naukowa. A. C. Clarke, The Collected Stories, Gollancz Science Fiction, London 2002, IX.</ref>

Dodatkowo, rozróżniając fantastykę naukową od fantasy, Clarke sugeruje następującą definicję operacyjną:

• fantastyka naukowa jest tym, co może się wydarzyć – jednak z reguły nie chcielibyśmy tego;
• fantasy jest tym, co nie jest w stanie się realnie wydarzyć – chociaż zazwyczaj marzymy, żeby się wydarzyło.

Linki zewnętrzne

• Kanon filmowy (wątek na spinacz.pl) – Kanon filmów klasycznych dla fantastyki naukowej oraz cyberpunku.
• Wizje przyszłości Jima Burnsa
• Fantastyka-naukowa subiektywny wybór tekstów

Zobacz więcej i źródła

• Artykuł na ten sam temat w polskiej Wikipedii